Hoofdstuk 10. Expressies

Expressies zijn de belangrijkste bouwstenen van PHP. In PHP is bijna alles wat je schrijft een expressie. De eenvoudigste en meest accurate manier om een expressie te defineren is "alles dat een waarde heeft".

De basis vorm van expressies zijn constanten en variabelen. Als je typt "$a = 5", dan geef je $a de waarde '5'. '5', heeft als waarde (natuulijk) 5, of met andere woorden '5' is een expressie met de waarde 5 (in dit voorbeeld, '5' is een integer constante).

Na deze toekenning verwacht je dat de waarde van $a ook 5 zal zijn, en als je nu zou schrijven $b = $a, dan verwacht je dat dit precies hetzelfde zal doen als $b = 5. Met andere woorden, $a is ook een expressie met de waarde 5. Als alles werkt zoals het hoort, zal $b dus ook de waarde 5 krijgen.

Wat complexere voorbeelden van expressies zijn functies. Kijk bijvoorbeeld naar de volgende functie:

function foo () {
    return 5;
}

Aangenomen dat je bekend met met het concept 'functiens' (als je dit niet bent kijk dan in het hoofdstukk over functies), verwacht je dat het typen van $c = foo() in essentie precies hetzelfde is als het typen van $c = 5, en dit is ook waar. Functies zijn expressies met de waarde die gelijk is aan de return waarde van de functie. Omdat foo() 5 teruggeeft, is de waarde van de expressie 'foo()' 5. Normaal gesproken retourneren functies geen statische waarden natuurlijk, maar berekenen ze iets.

Natuurlijk kunnen waarden in PHP ook iets anders zijn dan integers. PHP ondersteund drie scalaire types: integers, floating points en strings. (Scalaire types hebben waardes die je niet in kleinere stukken kunt breken, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld array's). PHP ondersteund ook twee niet scalaire types: array's en objecten Al deze types kunnen worden toegekend aan variabelen of worden teruggegeven uit functies.

Tot zover zullen de gebruikers van PHP/FI 2 geen verschil merken, maar PHP gaat veel verder met expressies, op dezelfde manier als veel andere talen doen. PHP is een expressie-geori�nteerde taal waarbij bijna alles een expressie is. Neem bijvoorbeeld het voorbeeld dat je eerder hebt gezien: '$a = 5'. Het is eenvoudig te zien dat het hier om twee waardes gaat, de waarde van de integer constante '5' en de waarde van $a waaraan 5 wordt toegekend. Maar in werkelijkheid is er nog een waarde, en deze waarde is de waarde van de toekenning zelf. De toekenning zelf evalueert tot de toegekende waarde, in dit geval 5. Dit betekend dat '$a = 5', terzijde gelegd wat het doet, een expressies is met de waarde 5. Dus als je zou schrijven: '$b = ($a = 5)' gebeurd er precies als je zou schrijven: '$a = 5; $b = 5;' (een puntkomma markeerd het einde van een statement). Omdat toekenningen worden geparsed van rechts naar links, zou je ook kunnen schrijven '$b = $a = 5'.

Een ander goed voorbeeld van expressie ori�ntatie zijn pre- en post-increment en decrement. Gebruikers van PHP/FI 2 en vele andere talen zullen wellicht de notatie variabele++ en variable-- kunnen. Dit zijn de increment en decrement operaties. In PHP/FI 2, heeft het statement '$a++' geen waarde (het is geen expressie), en daarom kun je het niet toewijzen of gebruiken op een andere manier. PHP voegt increment/decrement toe aan de expressies, net zoals dit in C is. In PHP zijn er twee types of increment, pre-increment en post-increment. Zowel pre-increment en post-increment verhogen de variabele, en het effect op de variabele is identiek. Het verschil ligt hem aan de waarde van de totale increment expressie. Pre-increment, dat wordt geschreven als '++$variable', evaluaeerd tot de opgehoogde waarde (PHP increments de variabele voordat de waarde wordt gelezen, vandaar de naam 'pre-increment'). Post-increment, dat wordt geschreven als '$variable++' evalueert tot de oorspronkelijke waarde van $variable, voordat deze is opgehoogd (PHP increments de variable nadat deze is uitgelezen, vandaar de naam 'post-increment').

Andere normale expressies zijn vergelijkings expressies. Deze expressies evalueren tot 0 of 1 (dit betekent respectievelijk FALSE en TRUE). PHP ondersteund > (groter dan), >= (groter dan of gelijk aan), == (gelijk), != (niet gelijk), < (kleiner dan) en <= (kleinder dan of gelijk aan). Deze expressies worden meestal gebruikt binnen conditionele statements, zoals if statements.

Het laatste type expressies waar we het over zullen hebben zijn gecombineerde operatie-toewijzings expressies. Je weet al dat als je $a wilt verminderen met 1, je '$a++' of '++$a' kunt schrijven. Maar wat als je er meer wailt afhalen, bijvoorbeeld 3? Je zou natuurlijk vaker '$a++' kunnen scjrijven, maar dit is natuurlijk niet effici� of handig. Veel vaker wordt er geschreven '$a = $a + 3'. '$a + 3' evaluaeerd tot de waarde van $a plus 3, en wordt dan weer teruggewezen aan $a, dit resulteert in een nieuwe waarde van $a die 3 onder d ehuidige waarde ligt. In PHP, en in vele andere talen waaronder C, kun je dit korter schrijven, zodat het makkelijker leest en sneller te begrijpen is. Het ophogen van de huidige waarde van $a met 3 kan worden geschreven als '$a += 3'. Dit betekend "neem de waarde van $a, tel er 3 bij op, en ken het weer toe aan $a". Als derde voordeel (naast korter en makkelijker te lezen, zal het statement ook sneller worden uitgevoerd. De waarde van '$a += 3', is net zoals de waarde van een normale toekenning, de toegekende waarde. Begrijp goed dat dit NIET 3 is, maar de gecombineerde waarde van $a plus 3 (dit is namelijk de waarde die wordt toegekend aan $a). Elke binairy operator kan worden gebruikt voor deze operatie-toekennings mode, bijvoorbeeld '$a -= 5' (verminder de waarde van $a met 5), '$b *= 7' (vermenigvuldig de waarde van $b met 7), enz.

Er is nog een expressie die vreemd zal lijken als je het nog niet hebt gezien in andere talen, namelijk ternaire conditionele operator:

$eerste ? $tweede : $derde

Het volgende voorbeeld helpt je met het beter begrijpen van pre- en post-increment en expressies in het algemeen:

function dubbel($i) {
    return $i*2;
}
$b = $a = 5;        /* ken de waarde 5 toe aan de variabelen $a en $b */
$c = $a++;          /* post-increment, ken de originele waarde van $a 
                       (5) toe aan $c */
$e = $d = ++$b;     /* pre-increment, ken de opgehoogde waarde van 
                       $b (6) toe aan $d en $e */

/* op dit punt zijn $d en $e beide gelijk aan 6 */

$f = double($d++);  /* ken twee keer de waarde van $d voor 
                       de ophoging, 2*6 = 12 toe aan $f */
$g = double(++$e);  /* ken twee keer de waarde van $e na
                       de ophoging, 2*7 = 14 toe aan $g */
$h = $g += 10;      /* als eerste wordt $g opgehoogd met 10 en eindigt met de 
                       waarde 24. De waarde van de toekenning (24) wordt dan
                       toegekend aan $h, zodat ook $h uiteindelijk de waarde
                       24 krijgt. */

Aan het begin van dit hoofdstuk vertelden we dat we verschillende statement types zouden beschrijven, en zoals is gebleken kunnen expressies statements zijn. Maar niet iederen expressie is een statement. Een statement heeft de vorm 'expressie' ';' dat is een expressie gevolgt door een punt-komma. In '$b=$a=5;' is $a=5 een geldige expressie, maar niet een statement. '$b=$a=5;' is wel een geldig statement in dit voorbeeld.

Er is nog een laatste ding waar we het over willende hebben, en dat is de waarheids-waarde van expressies. In veel gevallen, vaak in loops en andere conditionele dingen, ben je niet ge�nteresseerd in een specifieke waarde, maar alleen of deze waarde TRUE of FALSE betekent. (PHP heeft geen appart boolean type). De waarheidswaarde van expressies in PHP is hetzelfde als dat in Perl. Allen numerieke niet-nul waarden zijn TRUE, 0 is FALSE. Let erop negatieve waardes ook niet-nul zijn en daarom de waarheids-waarde TRUE is!. De lege string en de string "0" zijn ook FALSE; alle andere strings zijn TRUE. In het geval van niet scalaire waarden (array's en objecten) is de waardheids- waarde FALSE als deze geen elementen bevat, anders evalueren ze tot TRUE.

PHP heeft een volledige en krachtige implementatie van expressie, en om dit te documenteren gaat geheel buiten de scope van deze handleiding. De bovenstaande voorbeelden zouden je een goed idee moeten geen over wat expressies zijn en hoe je ze goed kan construeren. In de rest van deze handleiding zullen we expr schrijven om een geldige PHP expressie aan te geven.